MÜSLÜMAN SAHSIYETI NASIL OLMALI?

“Bir ferdin kendine has görüs, duyus, düsünüs ve davranislarinin tamami, sahsi varlik, kisilik” gibi anlamlara gelen sahsiyet kavrami her kisinin kendini bulmasini, bilmesini ve olmasini ifade eder.
Arapça olan kelimenin aslinda “yükselmek, uzaktan görünmek, irilesmek, büyümek” gibi anlamlar mevcuttur. Bu vasiflari haiz olabilmek için üzerimize düsen talim ve terbiye ikliminde yetismeli, bir kâmil mürsidin dergahinda ömür sürmeliyiz.
Sahis, sadece emniyet ve güvenlik kaynaklarinda suçla ilgili olarak kullanilan bir kelime olmamalidir. Sahis; sahsiyet, kisilik ve karakter sahibi insandir.
Ayni anne ve babadan meydana gelmesi halinde bile insanlar kaç kardes olurlarsa olsunlar her birinin digerinden ayri bir kisilige ve hüviyete sahip oldugunu ifade etmek için bes parmagin besi de bir degildir, hepsi birbirinden farklidir deriz. Evet, hepimiz farkliyiz. Ancak kisilik sahibi olarak üstün ahlak degerlerine ulasiriz.
Sahsiyet; kisilik ve karakter kazanma sanatidir. Bunun yolu da egitimi de talimi de ancak irsadla olur. Muhammed Mustafa Efendimiz (sas) sahabesine ve ümmetine sahsiyet kazandirmis, bizlerin Allah katinda makbul bir kisilige sahip olmamiz için gönülleri irsad etmistir.
Sahsiyeti zedeleyici haller; yalan, giybet, iftira, hile, döneklik, nankörlük gibi önce kalbi, sonra dili ve tabiatiyla kisiligi yani dini yaralayan ve hatta öldüren hallerdir.
Mizaç, huy, seciye gibi dilimizin asinasi oldugumuz kavramlar yaninda bugün söylemeye doyamadigimiz ve Fransizcadan dilimize gelmis olan personel kavrami da tam manasiyla sahsiyet demektir.
En saglam, en iyi, en çaliskan, en güvenilir, en mükemmel personeli bulmak için ne büyük emekler vermektedir is dünyasi. Yani aslinda herkes sahsiyet, kisilik ve karakter sahibi insani, insanlari aramaktadir. Islam ahlaki tam da bize bunu söylemektedir: Bizler Rabbimizin emirleriyle, Resulullah’in sünnetiyle, kâmil mürsidin göz göze, diz dize, kalp kalbe dokunusuyla sahsiyetimizi insa edebilir; kisilik, karakter ve fazilet sahibi olabiliriz.

MÜSLÜMAN SAHSIYETININ TEMEL KAYNAGI DINIMIZDIR
PROF. DR. HASAN KÂMIL YILMAZ

Islami telakkide insan; fert/ birey degil, sahis/özel bir kisi ve kisiliktir. Hatta her insan ayri bir âlem, ayri bir dünyadir. Allah’in insani kendi suretinde yaratmis olmasi (Buhari, Istizan, 1; Müslim, Birr, 115) gerçegi, onun basit bir yaratik olmadigini gösterir. Allah insana kendini ve diger varliklari gelistirebilme özelligi vererek onu diger varliklar arasinda imtiyazli bir konuma yükseltmistir. Hiçbir insan, sahsiyet olarak digerinin ayni degildir. Bir sahistan digerine degisen psikolojik ve fizyolojik esikler, refleks ve meyiller bulunmaktadir.
Islam’da toplum; kalplerindeki imanla birlesen, bu sorumlulugu yüreklerinde hissederek omuzlarinda tasiyan sahsiyetlerden olusan cemiyet, cemaat ya da topluluk demektir. Islam’da toplum fert ya da bireylerden olusan; disaridan aldigi emir ve kumandalarla hareket eden, toplum mühendislerince manipüle edilip sekillendirilen bir sürü degildir.

KISILIK ÖZELLIKLERIMIZ
DOÇ. DR. MAHMUD ESAD ERKAYA

Mü’min, peygamberlerin getirdiklerine iman eden kimsedir. Mü’min; basta kendisini yaratan, sayisiz nimetler veren Allah Tealaya inanan, daha sonra gönderdigi peygamberlerine, meleklerine, kitaplarina, ahiret gününe, kaza ve kadere, hayir ve serrin O’ndan olduguna ve ahirete inanir. Mü’minin imaninin temelinde bu âlemi yaratan yüce Rabbe olan inanci yer alir. O, aklin çikarimlari ve Peygamber Efendimizin getirdigi dine olan inanciyla görmedigi halde Allah Tealanin varligina ve birligine iman eder. Kur’an’da “Görmedikleri halde Rablerinden korkanlar için bir bagislanma ve büyük bir mükafat vardir.” (Mülk, 12) buyurularak bu inancin büyüklügüne isarete edilir. Kuvvetli bir Allah inanci olan mü’min, Rabbini her seyden daha fazla sever, O’na itaat edip güzel kulluk sergiler ve O’nun dostlugunu kazanir. “Allah, inananlar in dostudur, onlar i karanliklardan aydinliga çikarir.” (Bakara, 257)

ISLAM AHLAKININ YAPI TASLARI
PROF. DR. SÜLEYMAN DERIN

Islam sadece insanin ahiretini ele alan uhrevi bir din degildir, yüce dinimiz ayni zamanda insanlarin dünya hayatini da düzenler. Yahudilikte oldugu gibi sirf Yahudi irkina mensup diye, Hristiyanlikta oldugu gibi de sirf inandigi için insanlara meccanen cenneti garanti etmez. Insani alir, dönüstürür, degistirir ve cennete layik hale getirir. Nitekim su ayet dinimizin toplumlara canlilik ve mutluluk verdigini ne güzel ifade eder: “Ey iman edenler, hayat verecek seylere sizi çagirdigi zaman, Allah’a ve Resulü’ne icabet edin.” (Enfal, 24)
Peki Islam’in insana ve topluma canlilik veren ahlaki özellikleri nelerdir? Simdi Imam Gazzali’den bu sahsiyetin yapi taslarini ögrenelim. O da ayetin ruhuna uygun olarak Islam’in emirlerini münciyat, kurtaricilar; yasaklarini da muhlikat, insani ve toplumu yok ediciler seklinde isimlendirmistir.

Dosya yazilarinin tamami derginin Aralik 2024 sayisinda.