Tasavvufi metinlerde sembolik anlatima siklikla rastlanir. Sufiler, tasavvufi hakikatleri anlatmada remiz, sembol, metafor ve hikayelerden oldukça istifade etmislerdir. Bu tavrin birkaç sebebi vardir. Öncelikle böyle bir anlatimla tasavvufi hakikatler ehline asikar edilmis, bu hakikatleri anlayamayacak olan kimselerden de korunmus olur. Dolayisiyla sembolik bir anlatima basvurmak, tasavvufun özel meselelerini yabancilara karsi muhafaza etmenin bir yoludur ayni zamanda. Bu yönteminin tercih edilmesinin baskaca sebepleri de vardir. Bunlardan biri tasavvufi hakikatlerin ehli tarafindan anlasilmasini kolaylastirmak ve akilda kalmasini saglamaktir. Bir diger sebep, semboller ve metaforlar yoluyla anlatimin, sayfalarca açiklama yapmayi gerektiren hususlari çok daha özlü ve anlasilir bir sekilde ifade imkani sunmasidir. Ayrica konuyu hikaye kurgusu içerisinde islemek, kiside merak uyandirarak dikkatini yogunlastirmasini mümkün kilar. Bu ve benzeri sebeplerle sufiler; remiz, metafor ve hikayeleri tasavvufi hakikatleri anlatmada birer araç olarak görmüsler ve bunlardan çokça istifade etmislerdir.
Bu baglamda akla gelen ilk örnekler Feridüddin Attar’in Mantiku’t-Tayr’i, Mevlana Celaleddin Rumi’nin Mesnevi’si ve Sadi-i Sirazi’nin Bostan ile Gülistan’idir. Söz gelimi Attar’in Mantiku’t-Tayr ’i, insanin hakikat yolculugunu kuslarin yolculugu üzerinden ele alir. Eserde bir bütün olarak anlatilmak istenen aslinda insanin marifetullaha ulasma yolculugudur.

(Yazinin tamami derginin Aralik, 2021 sayisinda.)