Tevbe kulun Allah ile olan iliskisine binaen tasavvufta en çok ihtimam gösterilen kavramlardan birisi olmustur. Esasinda tasavvufta manevi egitim tevbeyle baslamaktadir. Zira günah ve kötülüklere sirtini dönmeyen kimsenin manevi ilerlemesi mümkün olmayacaktir. Tevbe, manevi makamlarin ilki oldugu gibi tüm güzel hallerin kazanilmasinin da ön kosuludur. Zira Peygamber Efendimizin belirttigi gibi, “Günahindan tevbe eden kimse, günahsiz kimse gibidir.” (Ibn Mace, Zühd, 30) Manevi egitim de günahlardan arindiktan sonra ruhu tasfiye edip kalbi çalistirmayi amaçlayan bir süreçtir. Bunun için hatalara geri dönmemek temel ilkedir. Bunun için tevbe tasavvufta, makamlarin ilki ve tasavvufi egitim anlamina gelen seyr-ü sülûkun baslangici kabul edilmistir.
Tasavvuf yolunun baslangicinda tevbe oldugu gibi sonunda da tevbe hiç eksik olmamistir. Nitekim; tevbeden tevbe etmek tabiri sufilerin tevbe konusuna verdigi önemin bir göstergesi durumundadir. “Ey mü’minler, hep birlikte tevbe ediniz ki kurtulusa eresiniz!” (Nur, 31) ayetindeki, hep birlikte ifadesinden yola çikan Herevi bu emrin kapsamina daha önce tevbe etmis kimselerin de dahil oldugunu belirterek; tevbe edenlerin tevbelerinden de tevbe etmeleri gerektigi yorumunu yapmistir. Buradan hareketle seyr-ü sülûkun her asamasindaki saliklerin tevbeyi ihmal etmemeleri gerektigi anlasilmaktadir. Zira Herevi’ye göre günahi hatirlamak insana eziyet ve üzüntü veren bir hadise oldugu için islenen günahin ve dolayisiyla tevbenin unutulmasi esastir. Bunun için yapilan tevbeden de tevbe edilmesi önemli bir ayrinti olmustur. Kulun tevbe etmesinin gayesi Allah’in hosnutlugunu kazanmaktir. Peygamber Efendimizin ifadesiyle tevbe de Allah’i razi edecek en önemli amellerdendir: “Biriniz kaybettigi hayvanini buldugu zaman ne kadar seviniyorsa, muhakkak Allah da sizden birinin tevbesine bundan daha çok sevinir.” (Müslim, Tevbe, 2)

(Yazinin tamami derginin 102. sayisinda.)