Maneviyat yolunda birbirini tamamlayan iki önemli makam sabir ve sükürdür. Bu iki makamdan birisi eksik olursa digeri de eksik olur. Iki makamin birincisi sabirdir. Sabir; basa gelen bela ve sikintilara dayanmak, Allah’a ibadet konusunda devamli olmak, O’na (cc) isyan hususunda nefsin isteklerine kulak vermemek olarak tarif edilir. Sufilere göre hem sabir hem de sükür insani Rabbine götüren birer binektir. Salik sonunda karsilasacagi nimetleri düsünerek belalara sabreder, Hakk’in kendisi üzerindeki celali ve cemali sifatlarla kullarina tecellisini ayni oranda O’na (cc) yaklasmak için kullanir. Halbuki avam sadece nimetlerde Rabbini tanir, bela ve musibetlerde O’nun (cc) hikmetlerini bilemez. Celal tecellilerini kötü görüp onlari inkar ettikleri de için maneviyattan bir behre kazanamazlar.
Sufiler sabri ele alirken çokça tartisma konusu olan; sabreden fakir mi, yoksa sükreden zengin mi daha üstündür, sorusuna da cevap ararlar. Sufilere göre sabir atesinde pismek, sülûkun olmazsa olmaz bir kuralidir. “Yoksa siz, sizden önce gelip geçenlerin basina gelenler size de gelmeden cennete gireceginizi mi sandiniz? Yoksulluk ve sikinti onlara öylesine dokunmus ve öyle sarsilmislardi ki, nihayet Peygamber ve beraberindeki mü’minler: Allah’in yardimi ne zaman, dediler.” (Bakara, 214) ayeti bu konuda önemli bir isarettir. Bu ayetlerden yola çikarak Ibn Acibe: “Kim hiç sikinti çekmeden cennete girmek isterse imkansizi hayal etmis olur.” der. Hatta o bu hususta Hazret-i Davud ile Hazret-i Süleyman kissasini bizlere örnek gösterir. Bilindigi üzere Hazret-i Süleyman, Allah’in hep cemal tecellilerine mazhar olmus, kral padisah olarak muhtesem bir hayat yasamistir. Bu sebebe binaen Allah Teala pek çok peygamberi müstakil olarak zikrederken Hazret-i Süleyman’i tek basina zikretmemistir. Mesela Hazret-i Davud ve Hazret-i Eyüp için, “Kulumuz Davud’u zikret.” (Sad, 41); “Kulumuz Eyyüb’ü zikret.” seklinde Kur’an’da Ilahi hitap inmisken Hazret-i Süleyman’dan babasi vesilesiyle, “Biz Davud’a Süleyman’i verdik, Süleyman ne güzel bir kuldu!” (Sad, 30) seklinde bahsedilmistir.


(Yazinin devami derginin Haziran sayisinda.)