Ilim/bilgi son derece önemli bir kavramdir. Ilim, insanin en temel özelligi olan aklin bir ürünüdür. Öbür hayvanlar da az çok zekaya ve bilgiye sahip olmakla beraber muhakeme, nazar ve istidlal gibi yüksek zihin faaliyetleri insana özgüdür. Gerek akil gerekse ilim itibariyle insanlar ayni sevi¬yede bulunmamakla beraber bütün insanlarda Allah Teal
anin hitabina muhatap olup sorumlu ve yükümlü olacak kadar akil ve zeka mevcuttur. Bilgi/ilim kelimesi tarihin her döneminde bütün kavim¬lerin ve milletlerin tanidiklari, önem ve deger verdikleri, birbirinden az çok anlamlar yükledikleri bir istilah ve bir terimdir.
Islam’dan önce Cahiliye dönemi Araplari kendilerine cahil denmekle beraber (Bkz. Al-i Imran, 154; Fetih, 26) Ilahi hitaba muhatap olacak kadar akil ve ilim sahibi idiler. Onlara göre bilgi, aklin ve duyularin eseri ve mahsulü olmakla beraber sairler, kahinler, arraflar, nazirlar, sihirbazlar ve müneccimler, cinler ve seytanlar araci¬ligiyla gaipten özel olarak bilgi almakta idiler. Cahiliye dönemi Araplari gelecekle ilgili ve kaderleri hakkinda bilgi sahibi olmak için kahinlere ve müneccimlere bas-vurmaktaydilar. (Bkz. Ibn Haldun, Mukaddime, Tunus, 1984, s. 132-139) Bu kaynaklardan alinan bilgi zan ve tahmin seklinde olup insanlari aldatmaya ve istismara açik oldugundan Islam dini bunlari yasakladi. Bunun yerine saglikli ve güvenilir bir bilgi kaynagi olarak vahyi, Kur’an ve sünneti getirdi.
Dini anlamda güvenilir ve saglikli ilim/bilgi kaynagi vahiydir.
Vahiy dünya ve ahiret saadeti için gerekli olan bütün malumati içerir. Bu özelligi itibariyle -Allahü âlem- Allah, insan; insan, âlem iliskisi konusunda mü’minlere lazim olacak kadar dogru ve gerçegi yansitan bilgiler verdiginden vahiy, kehanet ve müneccimlik yoluyla elde edilen, bir kismi zan ve tahminden diger bir kismi yalan¬dan ibaret olup istismar ve insan kandirma araci olarak kullanilan bilgilere ihtiyaç birakmaz.
Her seyden evvel dini anlamdaki ilim, hurafeleri ve batil inançlari kapsamaz. Hatta bugün ehl-i kitabin elinde bulunan Tevrat, Zebur ve Incil gibi asli itibariyle Ilahi ve semavi kitaplarda verilen bilgileri kesin bilgiler olarak görmez. Islami anlamda hakiki, dogru, açik ve kesin -ikan ve yakin ifade eden- ilim Kur’an ve sahih hadislerde verilen bilgilerden ibarettir.