Tasavvuf çagdas insanlara ne söylüyor, ne söyleyebilir; çagdas insanlarin problemleri açisindan nasil bir ufuk açabilir, nasil bir imkan sunabilir sorularini birlikte düsünelim, cevap bulmaya çalisalim.
Bu sorularin cevabini müsaadenizle on bir madde ile vermek, açiklamak istiyorum. Niçin onbir? Tabii ki farkli tasnifler olabilir. Naksibendilik’te on bir ilke vardir, bu rakamdan hareketle cevaplari on bir maddede topladim:

Ustayi bulmak
Ilk surenin ilk duasiyla baslayalim; Ihdinessirate’l-müstakim. Kur’an-i Kerim’deki siralamaya göre, Allah’in bize ögrettigi ilk dua budur: Allah’im bizi dogru yola ilet; Allah’im bizi sirat-i müstakime yönlendir. Nedir bu sirat-i müstakim? Sirat-i müstakim kimin yoludur? Cevabi hemen yaninda gelir: “Kendilerine nimet verilenlerin yolu.” Sirat-i müstakimi Allah Teala böyle açikliyor. Kendilerine nimet verilenlerin yoludur sirat-i müsta¬kim. Kendilerine nimet verilenler kimlerdir? Bunun cevabi bir baska ayette geçer. Peygamberler, siddiklar, sehitler / sahitler ve salihlerdir. Bir anlamda, Kur’an-i Kerim’in aktab-i erbaasidir bunlar. Allah’in nimet verdigi insanlardir bunlar, sirat-i müstakimi bunlar gösteriyor. Peygamberler, zaten kategori üstüdür. Diger üç grubun özellikleri nelerdir, onlari açiklayalim: Siddik olanlar, sadik olanlar, samimi olanlar; sehit olanlar veya haki¬kate sahit olanlar, hakikat için hayatini ortaya koyanlar ve nihayet salihler.
Salihler, Kur’an-i Kerim’in bize ögrettigi en üst insan gruplarindan biridir, daha dogrusu derecesi en üstte olan mü’minler için kullanilir bu ifade. Kur’an’da pek çok kez geçer; Allah’in salih kullari. Sirat-i müstakim bunlara bakilarak bulunacak. Birinci vazifemiz bize sirat-i müstakimi gösterecek birini, birilerini bulmaktir. Biz birine muhtaciz, peygamberler onun için gelmis zaten. Peygamberlerden sonra ise onlarin varisleri, diger üç grup. O’nun (sas) varisi, O’nun (sas) yolunu izleyenler. Bizim onlari bulmamiz ve onlarin rehberligiyle yürümemiz gerekir. Bir ustayi bulmak, bir bileni bulmak, bir muallimi bulmak, bir mürsidi bulmak gerek. Biz annemizden dogdugumuz zaman bir sey bilmiyoruz, bize bir muallim lazim, bize o yolu gösteren, bize o yolun kitabini ögreten bir muallim lazim. Dolayisiyla Peygamberlerin varislerini bulmak ve onlarin tecrübesini almak, derdimiz bu. Amacimiz, birini bulmak, hosbes etmek degil, orta seker kahve içmek degil; birini bulmak demek onun o muhtesem tecrübesini alabilmek demek. O tecrübeyi alamiyorsak bulmamiz hiçbir ise yaramaz. “Er refik sümme’t-tarîk”

(Yazinin tamami Ilim ve Irfan'in Ocak, sayi: 53, sayisinda.)