Tasavvufi terbiye metodlari arasinda önemli bir yer tutan sohbet, salikin mürsidinin yakininda bulunmasi, onun gerek söz ve gerek halinden istifade etmesidir. Sufilere göre salik, kâmil bir mürsidin beraberinde olmadikça kemale eremez. Ariflerin, sadik ve salihlerin huzurunda bulunmak ve onlara hizmet etmek manevi gelisimin en önemli unsurudur.
Ebu Amr Züccaci bu konuda söyle der: “Bir adama gayb kesf olsa bile, onun sohbetinde bulundugu bir mürsidi yoksa ondan hayir gelmez.” (Bahrü’l-Medid, VIII, 35) Salihlerle beraber olmak demek düsmana karsi cemaat halinde cihat etmek manasina gelir. Insan tek basina cihat edemez ama yaninda arkadaslari varsa daha kolay cihat eder. Nefsini öldüren insanlarla beraber olan salik, kisa sürede nefsini alt eder. Sufilere göre nefs yilan gibidir ve diri yilanlarla beraber oldugu sürece ölmez, o ancak nefsini öldürmüs salih insanlar arasinda ölür.
Tasavvuf erbabi, kâmil sufilerle beraber olmaya çok önem verirler, onlarla bir saat beraber olmayi uzun süre yapilan nafile ibadete esit tutarlar, zira yakin hali ancak yakin ehliyle beraber bulunarak elde edilebilir. Ibn Acibe’ye göre, “Resulüm, eger sana indirdigimizden, bu anlattigimiz olaylardan kuskudaysan, senden önce kitabi -Tevrat’i- okuyanlara sor.” (Nahl, 125) ayetinde zikri geçen kitabi okuyanlardan kasit, salihler ve mesayihtir. Bu tür sufilerle sohbet her türlü süphe ve havatiri yok eden ilaç gibidir. Adap kimlerle yasar, yasanir?
Kuran-i Kerim sadece salihlerle beraber olmayi emretmekle yetinmez bunun da ötesinde onlardan ayrilmayi yasaklar: “Sabah aksam Rablerine, sadece O’nun rizasini dileyerek dua edenlerle birlikte candan sebat et! Dünya hayatinin süsünü isteyerek gözlerini onlardan çevirme. Kalbini bizi anmaktan gafil kildigimiz, kötü arzularina uymus ve isi gücü asirilik olan kimseye boyun egme.” (Kehf, 28) ayeti bu hususta önemli bir uyaridir. Birakin onlari terk etmeyi, baska bir yere bakmak bile yasaklanmistir. Salihlerle beraber olmakta ve onlarla sohbette büyük sirlar ve mevhibeler vardir. Tarikatin adabini yasamak, ahlaki güzellestirmek ancak bu tür beraberliklerle mümkün olur. Bu ayette beraber olunmasi gereken sufilerin en önemli özelligi de tarif edilmistir. Sadece O’nun (cc) veçhini/rizasini talep etmek. Demek ki salih ve sadik olmanin en önemli sarti ihlastir. Eger bir insan Allah’in rizasi disinda bir hedef güdüyorsa o salih ve sadik olamaz. Bu sebeple salik bu tür sufi ve muttakilerle beraber olmaya çalismalidir.

(Yazinin tamami Ilim ve Irfan dergisi Temmuz (2016) sayisinda.)