ITIKAF, KADIR GECESI VE BAYRAM
DR. KÜBRA ZÜMRÜT ORHAN

Sözlük anlami itibariyle “alikoymak, hapsetmek, bir yerde kalmak” manalarini tasiyan itikaf, Peygamber Efendimizin (sas) vefatina kadar devam ettigi bir ibadet olup kökleri Hazret-i Ibrahim (as) zamanina kadar uzanir. (Bakara, 125) Kisinin kendini günlük davranis ve aliskanliklarindan alikoyarak bir mescidde ibadetle mesgul olmasini ifade eder. Peygamberimizin önceleri Kadir gecesini aramak üzere Ramazan’in ilk on gününde, daha sonra bir müddet ortasindaki on gününde, ardindan vefat edinceye kadar son on gününde itikafa devam ettigi bilinir. (Müslim, Siyam, 213) Hazret-i Aise, Peygamber Efendimizin Ramazan’in son on gününde diger bütün zamanlardan daha fazla gayret gösterdigini (Müslim, Itikaf, 8) ve vefat edinceye kadar bu günlerde itikafa devam ettigini (Buhari, Itikaf, 1) anlatir. Bin aydan hayirli olan Kadir gecesini de içinde bulunduran bu zaman dilimi, inananlara Cenab-i Hakk’in en büyük hediyelerindendir.

EL-CELIL (cc)
AHMET EDIP BASARAN

Insan muhtaç bir varliktir. Tek basina ve kendi beniyle varlik denilen cevheri tasiyamaz. Kendi varligini insa ederken de ihya ederken de bir mutlak güce ve varliga ihtiyaç duyar. Mutlak Kudret, bu ihtiyaç dairesi içindeki insanin biricik varligini kusatan, insani bastan ayaga gözeten bir mahiyet arz eder. Yüce Yaratici olmadan insanin varligi eksiktir, yarimdir. Insani kendi içinde tamamlayan, onu varlik kumasinin içinde bir hayat elbisesiyle kesip biçen, ona can ve sekil veren yegane tasarruf sahibi Cenab-i Hak’tir. Insanin yüce Yaratici’ya olan bu muhtaçlik karakteri, bir zaaf veya kusur degildir bilakis insan olmanin, bir kul olarak dünyaya gönderilmis olmanin hikmetini bünyesinde tasir. Her insan kemalde ve güzellikte noksansiz ve sonsuz cömert olan Allah’in söyledigi/ yazdigi bir hikmet kitabidir. Insan öncelikle kendini bu Ilahi gözle okumakla, varlik kumasindaki bu Ilahi tasarrufu yalin ve sahici bir bakisla anlamakla mükelleftir.

VERA
DOÇ. DR. MAHMUD ESAD ERKAYA

Insanin yasami boyunca karsilastigi çesitli durumlar ve nesnelerle ilgili hükümler Kur’an-i Kerim ve Peygamber Efendimizin (sas) hadislerinde belirlenmis, kimisi haram kimisi ise helal kategorisinde ele alinmistir. Helal ve haramlari gözeterek yasam sürmek her Müslümanin yerine getirmesi gereken bir sorumluluktur. Bunun yaninda bir de hakkinda kesin hüküm verilmemis, haram veya helal oldugu süpheli olan bazi hususlar bulunmaktadir. Gerek Kur’an ve Sünnette açik bir hüküm yer almamasi gerekse fukahanin üzerinde ittifak edememis olmasi dolayisiyla hükmü konusunda ihtilaf edilen meselelerde mü’minin tavrinin nasil olmasi gerektigi tartisilmistir. Ayrica asil itibariyle helal olan bir nimetin elde edilis sekli itibariyle süpheli duruma düsmesi de söz konusudur. Helal oldugu konusunda süpheler bulunan bir seyi terk etmek dini literatürde vera kavramiyla ifade edilmektedir.

TASAVVUFI HAYATIN ESTETIK BOYUTU
PROF. DR. KADIR ÖZKÖSE

Estetik, güzellik hissini duymanin adidir. Estetik ilmi bir duygu ilmidir. Estetik, güzel olan, güzellik duygusunu uyandiran bir duygudur. Estetik felsefesi, güzelligi, güzeli inceleyen ve bu konudaki görüsleri tahlil eden bir ekoldür. (D. Mehmet Dogan, Dogan Büyük Türkçe Sözlük, 15. Baski, Istanbul 2002, s. 291) Ilm-i zevk olarak tasavvuf ilmi, Mutlak Güzel’i arama, sonsuz güzelligi tecrübe etme ilmidir. Ibadetleri sanat tadinda, gündelik yasantiyi nezaket ölçüleri içerisinde, insanlik kalitesini zarafet abideligine dönüstürerek gerçek lest i rme yoludur. Tasavvuf ilmi bir yandan ahlaki güzelliklerle donanma, diger yandan duygu dünyasini enginlestirme çabasidir. Nakis insanlardan kâmil isler çikmayacagi anlayisina dayanan tasavvuf ilmi, insanin her yönden tekamüle ermesini hedeflemektedir. Tasavvuf ilmi, insanin hem Rabbi hem kendi hem de kainat ile iliskisinde en güzel bir kivama ermesini hedeflemektedir. Dervisin niyetini saglikli, davranislarini tutarli, sosyal iliskilerini seviyeli, esyaya nazarini hakkaniyetli, evrene mensubiyetini kaliteli, dindarligini itinali ve ahenkli bir hale dönüstürmesine tasavvuf estetigi adini vermekteyiz. Tasavvuf estetigine bürünen dervis davranislarini safilestirmeye, gündelik yasantilarini kivama erdirmeye, sözlerini kivama erdirmeye, duygu dünyasini zenginlestirmeye, bakislarini düzeltmeye, niyetlerini salim kilmaya özen gösterir. Tasavvuf estetigi dervisin kimseyi incitmeyen ve kimseden de incinmeyen bir kaliteye dönüsmesini saglar. Tasavvufi estetik kivamina eren dervis Rabbi ile barisiktir, kullugunu içtenlikle yapar, dua ve münacat diliyle yakarislari içten olur, ibadetlerinde ihmal gerçeklesmez, ebedi hayatini tanzim e 26 tmenin derdindedir.

PEYGAMBER EFENDIMIZI ARAYANLAR, BULANLAR VE SEVENLER
DOÇ. DR. MEHMET DINÇ

Peygamber Efendimizle sahabenin iliskisi tam bir baglanma iliskisi tam bir ask iliskisi. Öyle bir baglanmislar öyle bir âsik olmuslar ki belki hiçbir dönemde öyle bir ask öyle bir baglanma bulunmamis. Hani müsriklerden biri diyor ya; ben o kadar Kisra sarayinda bulundum, o kadar güçlü adamlarin yanlarinda bulundum ama hiçbir güçlü adamin yanindaki adamlarin Muhammed’in yanindaki adamlar kadar ona saygi duydugunu ona muhabbet duydugunu ona yakin oldugunu onun gözünün içine bakip emirlerine kulak verdigini görmedim. Sahabeyle Peygamber Efendimizin iliskisi tam bir baglanma, kalbi ask ile doldurma iliskisi. Dolayisiyla bakarken buradan bakmak lazim yani sahabe efendilerimiz çok ilginç bir sekilde çok farkli kisiliklere sahipler. On tane sahabeye bakin onu da birbirinden farkli. Birbirine benzemiyorlar. Nasil bu insanlar bu kadar farkli karaktere, özelliklere, ihtiyaçlara, altyapilara sahipler ve ayni yerde ayni oranda ayni sekilde doldurmuslar kendilerini? Tabii bu Peygamber Efendimizin büyüklügü. Öbür tarafta da sahabe efendimizin bütün varligini yok sayarcasina baglanmasi söz konusu.

KA’B BIN ZÜHEYR HAZRETLERI
DOÇ. DR. IBRAHIM TOZLU

Mekke’nin öncü sahsiyetlerinden siirleriyle meshur sair, fikirleriyle halki etkileyen kahraman, yigit insan, aci ve tatli günleriyle halki dedelerinden babalarina ve ogullarina kadar gönüllerde bulusturan, hissiyati costuran, Araplarin ahlakini, soylarini ve medeniyetlerini ayaga kaldiran, gönüller tercümani, babasi ve kardesi gibi sairler sairi, övgü (fahr) ve kahramanlik (hamaset) sembolü, medih, mersiye ve hiciv üstadi, hem Cahiliye hem de Efendimiz devrini idrak etmis (muhadram) sahabi Ka’b bin Züheyr (ra) Yemen (Necid) bölgesinden gelip Mekke’yi mesken tutan Müzeyne kabilesine mensup bir ailenin evladiydi. Babasi Züheyr; Efendimiz (sas) dünyayi tesrif ettiginde yetmis yaslarinda idi. Imruülkays ve Nabiga ile birlikte Islam öncesi cahiliye zamanlarinin üç büyük muallaka sairlerindendi. Muallaka, herkesin görebilecegi bir yere asilip sergilenen yedi veya on kadar siir anlamina geliyordu. Bu siirler Cahiliye devri Araplari için önemli olan ve bölgenin çesitli yerlerinde kurulan Ukaz gibi panayirlarda düzenlenen siir yarismalarinda önemle seçilirdi. Her biri bir dizi elestiriden geçirilir, halkin begenisine sunulur ve nihayetinde keten bezinden yapilmis tomarlara altin suyu ile yazilir daha sonra da Kabe’nin duvarina asilarak teshir edilirdi.

KALBIMIZI ONARAN GÜZELLIKLER
SAID YAVUZ

Insanin sadece bir seyin ustasi olmasi, o seye hayranlikla egilerek ona dair söz söyleyebilmesi, büyük bir tutkuyla, onun pesinden ayrilmamasi... Kendine güzel bir ugrasi edinmis ve hassasiyetle, inatla onun üzerine egilmis insanlar en büyük saygiyi hak ediyor. Mesela en güzel sümbül nasil yetistirilir bunda ustadir bazilari. Bazilari iyi kalemi iyi mürekkebi bilir; ömrünü vermistir buna. Bazisi arabaya bakar nerede kazasi var bilir, saklayamazsin. Bazisi iyi okur, okuma tekniklerinin ustasidir. Bazisi kelimenin ve onun kökeninin ustasidir; sabah aksam orada yatip uyur. Kimisi yildizlarin ilmine nefes tüketmistir. Kimisi yüz ilminin ehlidir, feraset biliminin pesindedir.

Yazilarin tamami derginin Nisan 2024 sayisinda.