Din bir hayata ihtiyaç duyar. Zira Allah’in gönderdigi son ve mükemmel din olan Islam bütünüyle teorik ve itikadî meselelerden ibaret degildir. Evvelemirde bir iman ve itikat meselesi olmakla birlikte Islam’in amele ve eyleme dönük emir ve yasaklari da ciddi bir yekûnu teskil etmektedir. Dolayisiyla din öncelikle zihinlerde bir fikir ve inanç olarak var olmayi istedigi gibi pratikte de bir hayat formu olarak görünmeyi arzu emektedir.
Hayat bir anlam arayisindan ibarettir. Insanin tarih boyunca belki de en büyük ve öncelikli meselesi her zaman bu anlam arayisi olmustur. Varligin anlami, akli basinda her insanin cevabini en çok merak ettigi sorularin basinda olagelmistir daima. Ben kimim, burada ne yapiyorum, nereden geldim ve nereye gidecegim, bu hayatta sorumluluklarim nelerdir, ölüm nedir, ölümden sonrasi var midir? Bu ve benzeri sorulara hakiki bir cevap bulamadan insanin hakiki huzuru bulabilmesine imkân yoktur. Iste din, insanin bu tür kadim sorularina en dogru ve tatmin edici cevaplari veren yegâne yolu kendisine gösterir. Dolayisiyla gerçek bir hayat ancak dinin rehberliginde ve onun insana kazandirdigi anlayis ve kavrayis ile mümkün olur. Bu sebeple dini ve hayati birbirinden ayrilamaz bir bütün olarak görmek bir zarurettir. Dini ve hayati birbirinden ayirmak, aralarina duvarlar örmek dini bir yüke dönüstürmekle kalmaz, hayati da anlamsiz, degersiz bir maceraya indirger. Modern zamanlarda insanlarin yasadigi en büyük açmazlardan birisi zihinlerde din ile hayat arasina sahte duvarlarin örülmüs olmasidir. Onlari iki ayri ve birbirinden bagimsiz bölümler olarak görme yanilgisi ve sasiligi dini bir külfete dönüstürürken hayati da muhtaç oldugu o kutlu anlamdan mahrum birakmistir. Böylesi bir ayirimda dine dönmek hayattan feragat etmeyi, hayata ara vermeyi gerektirecegi için din bir yük olarak görülmeye baslanir. Hayati kesintiye ve sekteye ugratan, ondan fedakârlik yapmayi gerektiren bir din tanimi, onu hayatla irtibati olmayan, soguk, bogucu bir kurallar manzumesine çevirir. Bu ayrimda hayatin da din ile bagi zayiflamis oldugundan o da dinin getirilerinden hakkiyla faydalanabilme imkanini iskalamis olur.
Dine ayiracagimiz bir hayat ve içinde dinin hiçbir dahlinin ve etkisinin olmadigi ikinci baska bir hayat tasavvuru insanin büyük bir yanilgisindan ve aldanisindan ibarettir. Bu arizali yaklasim ibadetlerden haz almayi engelledigi gibi hayati anlamli bir sekilde yasamayi da imkânsiz kilar. Yanilgi da tam olarak suradadir: Sanki bizden, hayatimizin bir bölümünü, yalnizca bazi belirli anlarini dine tahsis etmemiz istenmis ya da din hayatin yalnizca bazi anlarinda ve bazi muayyen mekanlarda basvurabilecegimiz bir emirler ve yasaklar bütünüymüs gibi bir yanilgi... O anlarda ve mekanlarda icra edilen, varligi ve anlami sadece orasiyla sinirli olan bir kurallar manzumesi… Dinin bütün etkisini/katkisini o sinirlar içinde tutmak ve orada birakmak yani. O ibadetlerden feragat ettikten sonra hayatin geri kalan kisminin dinden bir iz, bir renk tasimasi gerekmiyormus gibi yanlis bir algi... Bu, baska türlü bir laisizmdir aslinda.
Kisaca ve öze bir biçimde ifade ettigimiz bu sorunlu yaklasim bizleri, hayatimizda Allah’in tanzim ettigi zamanlarin ve mekanlarin varliginin yanisira, Allah’in müdahil olmadigi, düzenlemesi tamamen bize birakilmis zamanlar ve mekanlar varmis gibi her açidan tehlikeli bir sonuca götürecektir. Oysa biliyor ve iman ediyoruz ki bizden istenen dinî anlayis bu degildir. Din, hayatin tamamina dokunan, tesmil edilmesi, temasta bulunmasi gereken bir ilkeler bütününü ifade eder. Hayatin bütününü kusatan bir hayat nizaminin adidir Islam. Bu yüzden, düzeltilmesi gereken en temel sorunlarin basinda bu arizali yaklasimi düzeltmek geliyor, diyebiliriz. Bu ikiligi ortadan kaldirmadikça herhangi bir mesafe almamiz da söz konusu olamaz.