Farzlarin Kalkani
Nafile Ibadetler

Ellerimizi açtigimizda Allah’tan hiç az bir sey istiyor muyuz? Maldan mülkten, bagdan bahçeden, handan hamamdan, evlattan ve dahi bütün dünya nimetlerinden sonra da cennetten her seyin en çogunu, en güzelini, en iyisini, en bolunu istiyoruz. Aslinda bu bizim sanimizdan ve liyakatimizden midir? Hayir. Bütün bunlari bize verebilecek olanin sanindandir. Verecek olan sonsuz zengin, sonsuz mülkün sahibi, her seye gücü yetendir. Biz ise, ancak ellerini açarak isteyebilen muhtaçlariz. Elbette isteyecegiz, çünkü vermek istemeseydi istemeyi vermezdi, buyurmus büyükler.
Isterken bu kadar rahatiz. Peki, kulluguna gelince nasiliz? Farzlarimizi en güzel sekilde, infakimizi en yüksek derecede, sünnetleri en adapli biçimde ve nihayet kullugumuzu en üst seviyede yerine getiriyor muyuz? Bize düsen nedir?
Kulluk suurumuzda, dünya ve ahiret nimetlerine kavusmanin ümidi içinde asil gayemiz Allah’in rizasini kazanmak, O’nu (cc) sevmek ve O’nun (cc) tarafindan sevilmek gibi bir esas yok mudur? Elbette vardir.
Nafile; fazlalik, ziyade demektir. Allah ziyade etsin deriz, nimetler için. Allah ziyade eder. Peki biz ibadetlerde bizden beklenen ziyade için hangi durumdayiz, hangi gayretteyiz? Zaman içinde maalesef, nafile kelimesi için, “bos, faydasiz, beyhude” gibi bir anlam ortaya çikmis. Ilimden nasipdar olmayanlar için nafile denilince ister istemez zihinlere böyle bir anlam da geliyor. Hiç lüzumsuz, gereksiz, beyhude bir ibadet olur mu, hasa? Bu anlam, dünya islerimiz için geçerlidir. Ahiret için, Allah için ibadetlerimiz fazilettir, berekettir, rahmettir, ganimettir.
Nafile; ganimet ve bagis demektir. Bunu elde etmek için, farz ve vacip niteliginde olmayan mali ve bedeni ibadetlere siki sarilmak ve devam etmek gerekir. Nafile namazlar, nafile oruçlar, nafile sadakalar, kelime-i tevhidler, salavat-i serifeler, istigfarlar bizi kime yaklastirir? Bütün nafileler Allah’a dogru bir adim atmak degil midir? Karsiliginda kaç adimla karsilandigimizi ve neticenin ne olacagini Peygamber Efendimiz müjdelememis midir? O zaman büyük bagislar, büyük lütuflar için elimizden geldigince nafile ibadetleri de ifaya çalismaliyiz.

Ahiret Nafilesine Saril, Dünya Nafilesinden Uzak Dur
Prof. Dr. Süleyman Derin

Nafile kelime olarak; ilave, ziyade ve fazlalik manalarina gelir. Fikihta ise nafile; farz, vacip ve sünnet ibadetler disinda kisinin daha fazla sevap kazanmak için kendi istegiyle yaptigi mali ve bedeni ibadetleri ifade eder. Uhrevi islerin nafilesi oldugu gibi dünya islerinin de nafilesi vardir. Sufiler ibadetler konusunda fazlaya/nafileye talip olurken, dünyevi islerde nafile/bos ve lüzumsuz islerden uzak durmayi tercih etmislerdir. Mesela onlar; kusluk, evvabin, teheccüt, sükür ve hacet namazlarini, pazartesi ve persembe nafile oruçlarini ellerinden geldikçe islemeye çalisirlar. Bilirler ki nafileler sünnetleri, sünnetler de farzlari korur. Bir insan nafileleri tamamen terk ederse bir süre sonra nefsi ona sünnetleri terk ettirmeye çalisir. Sünnetleri terk ettirttikten sonra da farzlari ihmal ettirtmeye gayret eder.

Sükür ve Sevgisinin Ifadesi Nafile Ibadetler
Doç. Dr. Ibrahim Baz

Insan imtihan için yaratilmis ve yaratilmislarin en üstünü olarak takdir edilmistir. Bu imtihanin bir geregi ve kendisine sunulan sayisiz nimetin ve güzelliklerin sükrü için kulluk görevini yerine getirmesi teklif edilmistir. Bu teklifi kabul ederek elest bezminde verdigi kulluk ahdine sadik kalmaya karar verdiginde ise ahdine vefasini ispat edecek bir kisim ibadetler yapmasi istenmistir. Allah’in rizasini kazanmak için günlük, haftalik, yillik veya ömürde bir kez yapmasi gereken zorunlu ibadetler farz veya vacip, bunun disindakiler ise genel bir ifadeyle nafile olarak adlandirilmistir. Kelime anlami itibariyla nafile; “hak edilen miktara veya paya eklenen, ziyade, ilave, fazlalik” gibi anlamlara gelmektedir ve görevden ziyade gönül boyutuna isaret etmektedir. Hazret-i Peygambere bes vakit namaz haricinde gece kendisinden kilmasi istenilen teheccüt namazi bu nedenle nafile kelimesiyle ifade edilmistir. Ayetin sonunda, Hazret-i Peygamberin nafile olarak teheccüt namazi kilmasi durumunda Allah tarafindan makam-i mahmuda yani övülmüs bir makama yükseltecegi ifade edilerek, nafile ibadetlerin Allah katindaki kiymetine, sonuç ve semeresine dikkat çekilmistir. (Isra, 79) Bazi alimler, “Allah adaleti ve ihsani emreder…” (Nahl, 90) ayetindeki adalet kelimesinin farzlara, ihsan kelimesinin ise nafilelere isaret ettigini dile getirmislerdir. Nafile ibadetlerle ilgili unutulmamasi gereken en temel husus, bunlarin farzlarin terkiyle yeni bir tercih yapilmasi degil, aksine farzlarin üzerine bir ilave oldugudur. Dikkat çekildigi üzere, zaten nafile kelimesi de bu ilaveyi ifade etmektedir.

Dosya yazilarinin tamami derginin Ocak, 2023 sayisinda.