SERIAT VE TARIKATTA REHBER: SEYH FETHULLAH VERKANISI
YRD. DOÇ. DR. IBRAHIM BAZ

Naksi-Halidi yolu zülcenaheyndir. Medrese ilmin, dergah irfanin kapisidir. Bu nedenledir ki Halidi yolunun mürsidleri hem bir alim hem de bir ariftir. Geride biraktigimiz yüzyildaki bu mürsid-i kâmillerin en büyüklerinden biri Seyh Fethullah Verkanisi’dir.

Seyh Fethullah Verkanisi Hazretleri neseben Hazret-i Ömer soyundan gelmektedir ve Mardin-Diyarbakir yolu üzerinde kabri bulunan ve Sultan Seyhmus olarak taninan büyük arif Seyh Musa Zuli’nin (ölümü, 1165) neslindendir. Onun çocuklarindan Seyh Muhammed, irsad için Siirt ilimize bagli Baykan ilçesinin Verkanis (Kasimli) köyüne gitmis ve o tarihten sonra Verkanis bir ilim ve irfan ocagi haline gelmistir.

Seyh Fethullah Verkanisi, 1846 yilinda Verkanis köyünde dogdu. Seyhu’s-Seriati ve Sahbazu’t-Tarika olarak taninan Verkanisi, babasinin küçük yasta vefat etmesi üzerine agabeyi Musa tarafindan büyütüldü. Önceleri, kendisi gibi ticaretle ugrasmasini istemisti ancak onun ilme olan merakini görünce medreseye gönderdi. Degisik müderrislerden ders okuyan Verkanisi Hazretlerinin daha çok istifade ettigi hocalari Mollakentli Molla Abdurrahman, Sibgatullah Arvas’nin halifelerinden Seyh Halid Öleki, Molla Resul Sipki ve Seyh Muhammed Küfrevi’nin halifelerinden Muslu Haci Tayyib Efendidir. Medresede okutulan sira derslerinin çogunlugunu Molla Abdurrahman’in yaninda, Felsefe ve Geometri’yi Molla Resul Sipki’nin yaninda ve son derslerini Haci Tayyib Efendinin yaninda okuyarak ondan icazet aldi.

Yasadigi dönemde Seyh Fehim Arvasi ve Seyh Emin Bitlisi ile birlikte bölgenin en taninmis ve ilmine en fazla itibar edilen sahsiyetlerinden biri idi. Bölgeden ve bölge disindan birçok kisi kendilerine mektupla soru sorar, cevap isterdi. Said Nursi’nin de bir süre ders okudugu Fethullah Verkanisi Hazretleri medrese tahsilini tamamlayarak, Mus’un Bulanik ilçesine Bagli Abri (Esenlik) köyünde resmi müderris olarak göreve basladi. Ancak kisa süre sonra gördü ki okuduklari ve okuttuklari kendisini tatmin etmiyor: “Medrese tahsilini tamamladiktan sonra sunu anladim ki, zahiri ilimlerle hakikate varmak mümkün degil. Aksine tasavvuf köprüsünden geçmek ve kemal ehlinden bir kâmilin pesinden gitmek gerek. Bunun için memleketteki tüm meshur seyhleri ziyaret ettim ancak kendisine tâbi olabilecegim kimseyi göremedim.”

(Yazinin tamami Ilim ve Irfan dergisi Ocak (2015) sayisinda.)